ԳԻՒՂԸ ԴԱԼԱՐ ՄՆԱՅ

ԼԵՌՆԱ ԳԱՐԱԳԻՒԹԻՒՔ

Ջրաւազանը Կապոյտ լեռներուն ստորոտը գիւղ մըն էր: Լեռները այնքա՜ն բարձր էին, որ իրենց գոյնը երկինքէն կ’առնէին: Գիւղն ալ կապոյտին ներքեւ դալար էր եւ սիրուն՝  իր հոսուն գետերով, առուակներով: 

Լեռներէն փչող զեփիւռին ձայնը մեղմօրօր կը լսուէր գիշերները: Տերեւները կը խշխշային եւ աղբիւրներուն շուրջ ճնճղուկներ կը գեղգեղէին: Մարդիկ ուրախ կ’ապրէին գիւղին մէջ:

Շատ առատ էր գիւղին ջուրը եւ զուլալ. գիւղացիներուն միակ թերութիւնն էր ջուրը անխնայ գործածել: Պարտէզներ, արտեր, ծառ ու ծաղիկ կը ջրէին առատ ջուրով: Մեծ ու փոքր կը մտածէին, որ անձրեւ կը տեղար ու ջուրը չէր պակսեր: Լեռներուն ձիւնը կը հալէր ու կը հոսէր աղբիւրներէն: Ոչ ոք ուշադրութիւն կը դարձնէր, որ եթէ օր մը ջուրերը ցամքէին, գիւղը անջրդի կրնար մնալ: Ծառ ու ծաղիկ, արտ ու անտառ կրնային թօշնիլ եւ երաշտ կրնար պատահիլ: 

Առաւօտ մը, կանուխ, գիւղը արթնցաւ: Մարդիկ իրենց սովորական գործերուն պիտի լծուէին: Յանկարծ տարօրինակ ձայներ սկսան մօտենալ: Նախ ոչ ոք հասկցաւ, թէ ի՛նչ էր այս ձայներուն պատճառը: Կապոյտ լերան կապոյտը սկսած էր շուքով ծածկուիլ: Դալար գիւղին անտառները կը դղրդային: Հրէշ մը կը մօտենար: Հրէշը հողը կը կիսէր, փոսեր կը բանար գետինը: Ան այնքա՜ն հսկայ էր, որ ամէն մարդ փախչեցաւ եւ տունը փակուեցաւ: Հրէշը գիւղին հրապարակին վրայ կանգնեցաւ եւ աղբիւրներէն հոսող ջուրը սկսաւ խմել: Խմե՜ց, խմե՜ց, կշտացաւ եւ երբ գլուխը բարձրացուց, տեսաւ առուակը, որուն ջուրը կը հոսէր գիւղին մէջէն: Բարկացաւ, մտածեց որ ջուրը պարապի կը հոսէր հրապարակի աղբիւրներէն. այս գիւղին պատիժ մը տալ, խորհեցաւ: Լեռնէն խոշոր ժայռ մը փրցուց ու տեղաւորեց առուակին սկզբնամասին: Յանկարծ ծորակներուն ջուրը կտրեցաւ, աղբիւրները ցամքեցան եւ առուակը չորցաւ: Մարդիկ իրենց գլուխը պատուհաններէն հանեցին հասկնալու համար պատահածը եւ հրէշը պոռաց.

– Ասիկա պատիժ թող ըլլայ ձեզի: Երբ ջուրը խնայողութեամբ չէք գործածեր, ծորակները չէք փակեր, իմ ջուրս կը պակսի: Ասկէ վերջ ձեզի ջուր չկայ: Բնութեան ջուրը ես պիտի օգտագործեմ:

Գիւղացիները վախցան, սպասեցին որ հրէշը հոնկէ հեռանայ, սակայն սպասուածը չեղաւ: Օրեր, ամիսներ անցան: Գիւղին կանաչը սկսաւ դեղնիլ: Ծառերուն տերեւները թափեցան եւ գիւղին գարունը մոխրագոյն տեսք մը ստացաւ:

Մարդիկ համախմբուեցան եւ որոշեցին հրէշին ներկայանալ, որովհետեւ բնութիւնը օրէ օր կը փճանար: 

Հրէշը կը քնանար իր որջին մէջ: Երբ աղմուկը իմացաւ, որոտալով ելաւ որջէն: Տեսաւ խումբ մը մարդիկ, որոնք կու լային. մեծ ու պզտիկ, երեխայ ու ծեր, երիտասարդ եւ պարման, այր ու կին կը հեկեկային: Անոնք այնքա՜ն լացին, այնքա՜ն հեկեկացին, որ առուակին չորցած մասը լեցաւ աղի արցունքով: Հրէշը զարմացած կը նայէր մարդոց, որոնք արցունք թափեր եւ առուակը լեցուցեր էին: Հիմա ծորակներէն աղի ջուր կը հոսէր: Հրէշը անոնց մեղքցաւ եւ հասկցաւ, որ Ջրաւազանը շա՜տ կը սիրէին: Անոնց ներեց եւ ըսաւ.

– Ո՛վ գիւղացիներ, այս անգամ կը ներեմ ձեզի, որովհետեւ փաստեցիք, թէ ձեր գիւղը ինչքա՜ն կը սիրէք ու կարեւոր է ձեզի համար: Սակայն այս սիրոյն մէկ փաստն ալ բնութեան բարիքները խնայողութեամբ գործածելն է: Հիմա ժայռը պիտի հեռացնեմ եւ հինին պէս աղբիւրներէն, ծորակներէն անուշ ջուր պիտի հոսի, առուակները նորէն պիտի գլգլան եւ գիւղը պիտի դալարի:

Հրէշը խոստումը կատարեց եւ կարճ ժամանակի մէջ գիւղը իր բնական վիճակին դարձաւ: 

Այն օրէն վերջ գիւղին բնակիչները միութիւն մը կազմեցին, որպէսզի ակերը խնայողութեամբ գործածեն: Հրապարակին աղբիւրներուն ծորակներ տեղաւորեցին: Առուակներուն մօտ ջրաղացքներ շինեցին, որպէսզի ջուրին ուժը օգտագործեն: Իրենց արտերն ու պարտէզները ջրելու համար մասնաւոր խողովակներ տեղաւորեցին հողին մէջ: Ծառեր տնկեցին եւ անտառը ընդարձակեցին:

Հրէ՞շը… հրէշը չկար այլեւս:

Հրէշը երաշտն էր, որ եթէ պատահէր, անոնք գիտցան, իրենց դալար գիւղը անապատի կրնար վերածուիլ:

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն blog-ի վարչութեան հետ:

ՀԵՔԻԱ՞Թ

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ

Տարիներ առաջ, այս հեքիաթը տեղ մը կարդացած էի։

Օր մը, երիտասարդ գիւղացի մը, առաւօտ կանուխ, եկեղեցի վազելով անոր զանգը քիչ մը շատ երկար կը զարնէ։ Գիւղացիք շուարած ու զարմացած կը հաւաքուին տղուն շուրջ եւ հարց կու տան, թէ ո՞վ մահացած է եւ գիւղը տեղեակ չէ։

Տղան կը պատասխանէ․

– Մեր գիւղին ԽԻՂՃԸ մահացած է։

Արդ, յատկապէս այս օրերուն, եթէ մենք ալ այս երիտասարդ տղուն արարքին հետեւինք, կը կարծեմ որ մեր եկեղեցիներուն զանգերը գիշեր-ցերեկ պիտի չլռեն։

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

ԾԵՐԸ

Յ․ ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

Քարայրի մը խուցին մէջ անտէր ու միայնակ ծեր մը կ’ապրէր:

Ան գիշերները ձկնորսութեամբ կը զբաղէր: Մեր ծերը երբ հինգ կամ վեց ձուկ որսար՝ կը բաւարարուէր, կը վերադառնար իր խուցը, ձուկերը կը խորովէր եւ նախքան ճաշելը իր Ստեղծիչին հետեւեալ շնորհակալութիւնը կը յայտնէր.

-Այսօր ալ, Տէ՛ր Արարիչ, տուիր ինծի ճաշ ապրելու, շնորհակալ եմ եւ երախտագէտ  բարիքիդ համար,- ապա կը նստէր, Արարիչին տուած բարիքը խաղաղութեամբ կ’ուտէր եւ իր բաւարար սնունդը կը ստանար:

Ան մինչեւ խոր ծերութիւն ապրեցաւ այսպէս ու երբեք դժգոհանք չունեցաւ: Ան այս միօրինակութեան պատճառով ալ երբեք գանգատ չունեցաւ:

Ինչի՞ս պէտք են հարստութիւնը, փառաւոր սեղանները, խմիչքներն ու պտուղները, կը խորհէր ան:

Մեր ծերը կը բաւարարուէր ամէնօրեայ հինգ-վեց ձուկով եւ կշտանալէ ետք ուրախութեամբ կը յանձնուէր խաղաղ քունին:

Երբ կեանքին վերջին օրերը կը մօտենային, մեր ծերը հիւանդացաւ, ալ ծով իջնել անոր համար անկարելի էր: Ան դատապարտուած էր անօթի եւ հիւանդ մեկնելու անդենական:

Ծովեզերքի թափառական շուները որսորդներու ուռկաններէն մէկական ձուկ իրենց բերնին մէջ պահած կու գային, հիւանդ ծերուկին քարայրը մուտք կը գործէին, որպէսզի ձուկերը անոր տան, որ ուտէ եւ սոված չմահանայ, սակայն՝ ապարդիւն, ծերուկը զանոնք խորովելու ո՛չ ուժ ունէր, ոչ կարողութիւն:

Մեր ծերը մինակ քարայրին մէջ օրէ օր կը հիւծէր։ Կիրակի օր մը, արեւածագին, ան մնաս բարով ըսաւ աշխարհին:

Ծովեզերքի բոլոր շուները լուռ, շարան-շարան եկան, քարայրին մուտքին անձայն բազմեցան ու սգացին քարայրի անտէր, բարի ծերուկին մահը:

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ

 

ԱՆՕԹԻ ՆԱՊԱՍՏԱԿԸ

Մանկական հեքիաթ

ՍՕՍԻ ՄԻՇՈՅԵԱՆ-ՏԱՊՊԱՂԵԱՆ

Կար ու չկար անօթի նապաստակ մը կար։ Այս նապաստակը բանջարանոց կը մտնէ ու ի՜նչ տեսնէ աղէկ: Բանջարանոցը լեցուն է ահագին բանջարեղէններով: Ուրախութենէն կը շուարի, թէ ո՞ր բանջարեղէնով սկսի իր նախաճաշը: Ուստի մէյ մը կաղամբին կը մօտենայ, խած մը կ’առնէ, մէյ մը ստեպղինէն խածիկ մը, մէյ մը՝ վարունգէն… եւ այսպէս շարունակ երգելով, թռչկոտելով ու ցատկռտելով իր առաւօտը տօնի կը վերածէ:

– Օ՜ֆ, շատ կերայ, աս ուրկէ՜ դէմս ելաւ այս բանջարանոցը, այլեւս ամէն օր կու գամ,- կ’ըսէ ու փորիկը շփելով դուրս կ’ելլէ բանջարանոցէն եւ քիչ մը անդին խոտերուն վրայ կ’երկննայ հանգստանալու:

Քիչ վերջ բանջարանոցին տէրը կը մօտենայ բանջարեղէնները հաւաքելու, որպէսզի զանոնք քաղաք տանի ու ծախէ:

Ան հազիւ ոտքը բանջարանոցին մուտքին դրած, կը շշմի.

– Աս ի՜նչ իրարանցում է, այս ո՞վ համարձակած է մտնել բանջարանոցս ու ամբողջ բերքս փճացնել: Հիմա ինչպէ՜ս զանոնք պիտի տանիմ քաղաք ծախելու:

Տէրը այսպէս կը տխրի, կը զայրանայ, կը հաւաքէ փճացածները, կը մաքրէ բանջարանոցը, սակայն որպէսզի մնացածը եւս չփճանայ՝ շուտով միտք մը կը յղանայ: Ան փայտերով խրտուիլակ մը կը պատրաստէ, մեծ գլխարկ մը կը դնէ ու միտքէն կ’ըսէ.

– Թող համարձակի, տեսնեմ, ով որ է, գալ, մտնել բանջարանոցս:

Յաջորդ առաւօտ անօթի նապաստակը կրկին կու գայ նախաճաշի: Բանջարանոց մտնելուն պէս կ’ապշի ու երկիւղ կը մտնէ փորիկը: Այս մարդը ո՞վ է բանջարանոցին ճիշդ մէջտեղ, կը մտածէ: Կը պահուըտի թուփի մը ետեւ ու կը սպասէ որ մարդը հեռանայ:

Բայց մարդը ինչպէ՞ս հեռանա՜յ, չէ՞որ խրտուիլակն է:

Նապաստակը կը սպասէ, կը սպասէ, կը սպասէ՜, կը սպասէ՜… շատ կ’անօթենայ, ի վերջոյ կը նկատէ որ այս մարդը այսքան ժամանակ բնաւ չշարժեցաւ: Ուստի կամաց-կամաց կը փորձէ յառաջանալ. սկիզբը մէկ ոտքը առջեւ կը նետէ ու շուտով կը փախչի, բայց կը տեսնէ որ մարդը երբեք չի շարժիր, այս անգամ երկու քայլ, ապա երեք քայլ առջեւ կը մօտենայ ու կը հասնի խրտուիլակին.

– Օ՜, հիմա հասկցայ,- կ’ըսէ նապաստակը ու կը ծիծաղի իր վախկոտութեան վրայ: Անօթութիւնը պահ մը մոռցած կը սկսի յաղթական խաղեր խաղալ պարտուած խրտուիլակին հետ: Ան մէյ մը անոր գլխարկը կը հանէ ու իր գլխուն կը դնէ, մէյ մը իր թեւերը կը բանայ ու խրտուիլակին դիմաց անոր պէս ձեւեր կ’ընէ, մէյ մը թեւին վրայ կ’ելլէ… ապա մեծ յափշտակութեամբ կը նետուի կաղամբին, ստեպղինին, վարունգին վրայ ու ամէն մէկէն խած-խած առնելով փորիկը կը կշտացնէ եւ կը հեռանայ բանջարանոցէն:

Տէրը արտէն յոգնած տուն կը վերադառնայ ու ի՜նչ տեսնէ, բանջարանոցը կրկին տակնուվրայ վիճակ առած է: Շատ կը բարկանայ.

– Հմմ, ասիկա կայ-չկայ նապաստակին գործն է,- կ’ըսէ,- դուն խրտուիլակէն ալ չվախցար, չէ՞. ես վաղը քեզի ցոյց կու տամ, թէ ի՛նչ ըսել է առանց հրամանի ուրիշին բանջարանոցը մտնել ու առանց հրամանի ուրիշին ունեցուածքին ձեռք նետել:

Ուստի կ’որոշէ վաղը առաւօտ իսկ ցնցոտիներ հագուելով խրտուիլակի պէս ծպտուիլ:

Նապաստակը, իր սովորութեան համաձայն, յաջորդ առաւօտ կրկին կու գայ բանջարանոց: Մուտքին անմիջապէս կը նշմարէ խրտուիլակը, բայց փոխանակ վախնալու կը խնդայ.

– Հա, հա, հա՜ , դուն զիս պիտի վախցնե՞ս,- կ’ըսէ ու քմծիծաղով մը կը մօտենայ, որպէսզի անոր դիմաց քա՛ջ-քաջ ձեւեր ընէ:

Սակայն անմիջապէս որ ձեռքը կը նետէ խրտուիլակին գլխարկին, տանտէրը նապաստակին ականջներէն ամուր բռնած վեր կը քաշէ զայն ու կը սաստէ.

– Անգամ մըն ալ պիտի մտնե՞ս բանջարանոցս:

– Ու՜յ, ո՜ւյ, ո՜ւյ, ազատ ձգէ զիս, ի՛նչ կ’ըլլաս, անգամ մըն ալ չեմ գար:

– Կը խոստանա՞ս:

– Այո՛, այո, միայն ինծի բան մը մի ըներ, ի՛նչ կ’ըլլաս:

Տանտէրը բարի մարդ ըլլալով նապաստակին կը մեղքանայ եւ ցոյց կու տայ քիչ մը անդին մարգագետին մը ու կը յանձնարարէ որ հոն երթայ եւ իր նախաճաշիկը հոն ընէ ու առանց հրամանի գալով մարդոց բերքը չփճացնէ:

Այդ օրուընէ նապաստակը կը հասկնայ իր սխալը, այլեւս բանջարանոց չի մտներ, փոխարէնը դաշտ կ’երթայ ու խոտ կ’ուտէ, իսկ գիւղացին բերքը կը հաւաքէ ու կը տանի քաղաք ծախելու:

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

ՆԱԽԱՆՁԸ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

Գիւղի մը մէջ կ’ապրէր նախանձ մարդ մը, եւ այս մարդը ամէն բանի հանդէպ նախանձ ունէր:

Պատահէր որ տեսնէր մարդ մը աքլոր մը գնած տուն կ’երթայ՝ անմիջապէս շուկայ կ’իջնէր եւ աքլոր մը գնելով տուն կը բերէր:

Դրացիներուն տունէն արձակուած ճաշի հոտէն գրգռուած՝ կնոջը կը պարտադրէր, որ ան ալ նոյն ճաշը եփէր:

Օր մը նոր հանդերձ հագած անցորդի մը հանդէպ նախանձը կը գրգռուի եւ անմիջապէս շուկայ կ’իջնէ, նոյն ձեւի հագուստ գնելով տուն կու գայ ու հագնելով նոր հագուստերը գիւղին մէջ կը սկսի շրջիլ եւ իր եսին յագուրդ տալով կը վերադառնայ իր խուցը, հանգստացած:

Գիւղին մէջ տարիքոտ մարդ մը կար, որուն կինը մահացած էր եւ ան մնացած էր առանձին: Վերջինս գիւղին երկու գեղեցկուհի քոյրերէն մէկուն ձեռքը խնդրելով՝ ամուսնացաւ անոր հետ:

Մեր նախանձը դարձեալ կ’անհանգստանայ ի տես նոր փեսային ուրախութեան: Ան անմիջապէս կինը կ’արձակէ ու կ’երթայ գեղուհիներէն երկրորդին ձեռքը կը խնդրէ եւ կ’ամուսնանայ:

Առաջին ամուսնացող զոյգին նախախնամութիւնը երեք գեղեցիկ մանչ զաւակ կը պարգեւէ, իսկ նախանձ մարդուն զաւակէ կը զրկէ: Քանի-քանի բժիշկներու կ’երթայ ան, որպէսզի զաւակ ունենալու ճարը գտնէ, բայց՝ ապարդիւն: Ան զաւակ չ’ունենար ու իր ներսիդին նախանձը զինք կը տանջէ եւ կ’անհանգստացնէ: Ի՞նչ ընէր, որո՞ւ դիմէր, շուարած մնացած էր, իսկ նախանձը սկսած էր նեղութիւն տալ անոր եւ քունին ու առողջութեան վրայ ազդած էր:

Նախանձ մարդը չհասնելով իր մուրազին, ճաթելով կը մահանայ՝ իր գեղանի հարսը այրի ձգելով:

«Տկարամիտ է այն մարդը, որ ուրիշին հետ ինքզինք կը բաղդատէ ու կը նախանձի անոր»: Իմ մեծ պապը այսպէս կ’ըսէր, երբ ամրան զով գիշերները մեր բոլորին հեքիաթ պատմէր:

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

 

 

ՇԱՏԱԿԵՐ ԱՐՋԸ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

Գիւղացի մը տանձենիներու հսկայ պարտէզ մը ունէր:

Ամիսներ ան հոգ տարաւ իր պարտէզին, որպէսզի ամառը քաղէր տանձերը եւ ծախէր, որպէսզի անոր շահովը իր ընտանիքը պահէր:

Հսկայ արջը կը հետեւէր գիւղացիին ամէն մէկ շարժումին եւ մտքէն այսպէս կ’ըսէր.

– Միամի՛տ գիւղացի, կը կարծես որ քեզի՞ պիտի ձգեմ իմ ամենասիրած տանձերս:

Գիշեր մը, երբ ամբողջ գիւղը քուն մտած էր, արջը մուտք կը գործէ պարտէզ ու ծայրի ծառերէն շարքով կը սկսի լափել մեր գիւղացիին տանձերը: Մինչեւ առաւօտ կ’ուտէ հա կ’ուտէ եւ բոլոր ծառերը տանձերէ կը մերկացնէ:

Այնքան կ’ուտէ, ա՛լ քալելու անկարող կը դառնայ ու վերջին տանձենիին տակ կ’իյնայ, կը սատկի:

Մեր գիւղացին առաւօտ կանուխ իր եօթը զաւակներով պարտէզ կու գայ, որպէսզի տանձերը քաղէ ու շուկայ տանի ծախելու:

Հազիւ կը մօտենան պարտէզին, գիւղացիին կրտսեր տղան, որ բոլորէն առաջ հասած էր պարտէզ, վազելով կը վերադառնայ ու հօրը եւ եղբայրներուն կ’ըսէ.

– Վերադառնա՛նք տուն, պարապի մի՛ երթաք պարտէզ. գողերը մեր պարտէզին բոլոր տանձերը քաղեր, փախեր են:

Հայրն ու եղբայրները չեն հաւատար եւ վազելով կը հասնին պարտէզ. աջ կը նային, ձախ կը նային ու ծառերուն վրայ ոչ մէկ տանձ գտնելով կը փշաքաղուին ու իրենց յոյսը կը կորսնցնեն: Կը նստին գետին եւ կը սկսին լալ ու մտահոգուիլ, թէ գալիք օրերուն ինչպէ՞ս պիտ ապրին:

Բայց լացն ու կոծը իմաստ չունէին, պէտք էր ճար մը մտածել, որպէսզի իրենց ձմրան պաշարը ապահովեն:

Այս մտորումներով երբ կը շրջագային պարտէզին մէջ, մէյ մըն ալ կը տեսնեն գետինը տապալած հսկայ արջ մը:

Անմիջապէս գիւղացին կը գուշակէ պատահածը:

Արջին դիակը շալկելով գիւղացին իր եօթը զաւակներով կը վերադառնայ իր տունը:

Հայրն ու զաւակները գործի կը լծուին, մորթազերծ կ’ընեն արջը ու անոր մուշտակը կը տանին շուկայ եւ սուղ գինով կը ծախեն եւ կրկնակի շահ կ’ապահովեն:

Գիւղացին եւ զաւակները կը ձերբազատուին տաժանակիր աշխատանքէն. արջը օգնած էր անոնց, որ չնչին աշխատանքով կրկնակի շահ ունենային:

Նախախնամութիւնը իր գործը ըրած էր այս բարի գիւղացիին ու զաւակներուն:

Իսկ շատակեր արջը արդէն իր պատիժը գտած էր:

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

 

 

ՀՊԱՐՏ ԱՔԼՈՐԸ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

Հաւնոցին մէջ հաւերու կողքին կ’ապրէր աքլոր մը: Այս աքլորը այնքան հպարտ էր, որ իրմէ աւելի արժանաւորներուն հանդէպ անտարբերութիւն կը ցուցաբերէր, նոյնիսկ իր շուրջի գեղեցիկ ու վառվռուն հաւերը կ’արհամարէր եւ կ’անտեսէր:

Օր մը, ինչպէ՞ս կ’ըլլայ՝ սիրտը կը համակրի գեղուհի հաւուն ու կ’որոշէ իր սիրած ու հաւնած հաւուն ամուսնութեան առաջարկութիւն ընել:

Ան հաւնոցին ամենէն տարիքոտ հաւուն կ’երթայ եւ իր առաջարկութիւնը կ’ընէ ու կը խնդրէ, որ բարեխօս ըլլայ եւ իր նախընտրած ու սիրած աղջկան յայտնէ իր սրտին փափաքը:

Տարիքոտ հաւը կը կանչէ գեղուհի հաւը եւ աքլորին համար հարս ըլլալ կ’առաջարկէ:

Գեղուհի հաւը կտրականապէս կը մերժէ աքլորին առաջարկը:

– Կը նախընտրեմ ամուրի մնալ. երբեք փափաք չունիմ այդ բնութեամբ ամուսին ունենալու: Ան կեանքս գեհենի կը վերածէ իր գոռոզութեամբ: Հպարտ ամուսինը սիրելը ի՛նչ է՝ չի գիտեր: Ներող եղիր ձեր միջնորդութիւն ալ մերժելուս համար:

Տարիքոտ հաւը կը հասկնայ գեղուհիին սրտին վախը եւ իրաւունք տալով կը ղրկէ զինք ու անմիջապէս իր քով կը կանչէ աքլորը:

Աքլորը ուրախ-ուրախ կու գայ տարեց հաւուն քով՝ լաւ լուրի ակնկալութեամբ:

– Աքլո՛ր եղբայր, քու տեսակիդ աքլորները նոյնի՛սկ ամենատգեղ հաւերուն քով տեղ չունին. կա՛մ վարքդ փոխէ եւ կա՛մ հրաժարէ սին երազներէդ:

Աքլոր եղբայրը վիրաւորուած կը հեռանայ տարեց հաւուն քովէն, ամօթէն կը մտնէ իր տունը ու կը նեղուի իր ունեցած բնաւորութեան համար:

«Հպարտը իր բնութեամբ կը մնայ առանձին ու անընդունելի իր շրջապատին կողմէ»:

Իմ մեծ պապը այսպէս կ’ըսէր, երբ ցուրտ ձմեռ մեր բոլորին հեքիաթ պատմէր:

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

ԵՐԿՈՒ ՀԵՔԻԱԹ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

ԱՒԱԶԱԿԸ

Շատ դարեր առաջ մեծ երկրի մը մէջ աւազակ մը կ’ապրէր:
Աչքն ինչ տեսնէր՝ կը կողոպտէր ու կը գողնար,
եւ զարմանալին այն էր, որ չէր կշտանար,
նոյնիսկ փորը կշտացնելու համար
Կիրակի օրերը հոգեճաշերու կ’երթար:
Բոլոր պտղատու ծառերուն պտուղներն
իր սեփականութիւնը ըրած էր.
գիշերները պարտէզներէն կը գողնար
եւ տունը կ’ամբարէր, որպէսզի ուտէր հա ուտէր:

Քառասուն տարի ոսկի դիզեց,
հարստութիւն շատ հաւաքեց.
դարձաւ իշխան ազնուական,
բոլորին կողմէ յարգուած պալատական
եւ կառուցեց հսկայ դղեակ,
հսկայ-հսկայ այգեստաններ:
Ունէր իրեն սպասարկող հազար ծառայ,
ձիաւորներ, խոհարարներ ու անհամար գեղուհիներ:
Իսկ պալատէն ներս միշտ երգ ու պար կը տիրէր:

Օր մը յիշեց հին ընկերներն,
իրեն մօտիկ բարեկամներն,
եւ ի պատիւ անոնց սարքեց
չտեսնուած ճաշկերոյթ մեծ:

Ճաշկերոյթի մթնոլորտը՝ թէ կախարդիչ, թէ երազային,
բոլորը կենացներով գովքը կ’ընէին այս մեծ աւազակին:
Խնճոյքի ընթացքին մեր յարգելին յառաջացաւ
ու դիմեց ներկաներուն, բառերով հետեւեալ․

– Քառասուն տարի ես յոգնեցայ,
արիւն-քրտինք ես մաշեցայ,
հեշտ չէ այսքան ոսկի դիզել․
եթէ հարստութիւն կ’ուզէք՝
հանգիստ եւ քուն անտեսեցէ՛ք:

Յանկարծ համարձակ մարդ մը ելաւ
եւ աւազակին երեսն ի վեր պոռաց, ըսաւ.

– Բաւ է խաբես, ո՛վ խաբեբայ:
Կ’ուզես անձդ մեզի ցոյց տալ՝
ասպետ ազնուական.
Կեղծ դիմակդ վար առ շուտով,
խոստովանէ, ո՛վ յանցաւոր,
թէ խեղճ մարդիկը կողոպտեցիր, թալանեցիր,
քեզի մեծ դիրք պատրաստեցիր
ու մեզ նետեցիր անդունդին մէջ աղքատութեան:
Ե՛կ, մի՛ խօսիր դուն հակառակ,
մեր քաղաքի մեծ աւազակ:

8 Փետրուար, 2017

 

ԱՍՏՈՒԾՄԷ ՎԵՐ

Հին ժամանակ երկրի մը մէջ
իմաստասէր մարդ մը կ’ապրէր:
Ունէր խրճիթ, բայց իր աչքով՝ տեսաւ պալատ․
ունէր գիրքեր, երբեք չունէր հոգ ու տրտունջ,
իր վիճակէն գոհ էր ու մունջ:
Չոր հաց ու աղ երբ ունենար,
մանուկի պէս կ’ուրախանար,
վաղուան մասին չէր մտածեր
ժամը ժամին կ’ապրէր, կ’երգէր.
իր գիրքերէն լոյս կը ստանար,
իմաստութեամբ կը զօրանար:

Երբ գիշեր մը ան հանգիստ քունի կը պատրաստուէր,
ձեռք մը զարկաւ պատուհանին, եւ ձայն մը լսեց, որ կ’ըսէր.

– Իմաստասէ՛ր, խարխուլ դուռը բա՛ց պալատիդ,
պատիւներով ընդունէ՛ զիս:

Թագաւորն էր, երբ ներս մտաւ,
մեր այս մարդը իրար չանցաւ.
մնաց հանդարտ,
ոտքի ելաւ տալու յարգանք:

Թագաւորը շատ զարմացաւ.
– Երբ քաղաքիս մէջ ես շրջիմ,
ժողովուրդս կ’ալեկոծի,
կը բռնկի, կը խենթենայ.
իսկ դուն ինչո՞ւ այսքան հանդարտ
զիս կ’ընդունիս վիճակով սառն:

Խոհուն դէմքով փիլիսոփան
թագաւորին լուրջ նայեցաւ.
– Ես իննամսեայ միս ու ոսկոր,
դուն իննամսեայ միս ու ոսկոր,
մօր ստինքէն դարձանք հզօր.
բախտը դարձուց քեզ թագաւոր
զիս՝ հասարակ մէկ պարզ բանուոր:
Կրնայ ըլլալ դուն կը յիշուիս,
բայց ինծի պէս մութ գերեզման պիտի քշուիս.
ալ ի՞նչ պէտք կայ պարծենալու.
Հանէ՛ թագդ, նստէ սեղան, չոր հացէս կե՛ր,
մի՛ յոխորտար, Աստուծմէ վեր մի՛ բարձրանար:

Թագաւորը համեստօրէն նստաւ իմաստասէրին սեղանը
ու ճաշակեց անոր չոր հացը:

8 Փետրուար, 2017

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

ԵՐԿՈՒ ՀԵՔԻԱԹ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

ԾԵՐԱՆԱԼՈՒ ԳԱՂՏՆԻՔԸ
Երբ փոքր էի, ծերունազարդ մեծ հօրս հարց տուի.
– Պատմէ՛, մեծ հայր, գաղտնիքն ի՞նչ է ծերանալու: Պատմէ ինծի. ես ալ կ’ուզեմ երկար ապրիլ ու ծերանալ, յետոյ մեռնիլ:
Մեծ հայրս անմեղ դէմքս խոհուն դիտեց ու մտածեց, թէ ի՞նչ ըսէր իմ միամիտ հարցադրումիս:
Լսէ՛, որդի, եթէ կ’ուզես երկար ապրիլ, պէտք չէ երբեք շուտ սրդողիս, մեզմէ լաւին լուռ նախանձիս, վաղուան համար մտահոգուիս, գիշեր-ցերեկ տաժանակիր՝ սին աշխատանք, արծաթ-ոսկի սիրես անվերջ ու բոլորին դէմ յոխորտաս:
Վերեւ յիշուած սխալները երբ չունենաս՝ վստահ եղիր դուն անպայման կը ծերանաս:

 

ԹԷ ԻՆՉՈ՛Ւ ՇՈՒՆԸ ՎԵՐ ՆԱՅԵԼՈՎ ԿԸ ՀԱՋԷ
Անտառին մէջ թափառական շուն մը կար,
խելօք եւ հաւատարիմ էր ան.
երբ ճամբան ոսկոր գտնէր,
մինակ նստելով չէր ուտեր,
ընկերոջ կը մտածէր:
Օր մը կեցաւ ու խոկաց.
-Ինչո՞ւ ապրիմ ես մինակ։
Սերտեց իր տխուր վիճակ.
– Մինչեւ ե՞րբ ես առանձին,
ամուրի կեանք պիտ’ ապրիմ:

Շատ չափեց ու մտածեց,
երեկոյ մը որոշեց.
– Պէտք է որ ամուսնանամ,
տուն-տեղ ըլլամ, բազմանամ.
թէ որ հիմա ձգձգեմ
ծրագիրս այս խոհեմ՝
ծեր կը դառնամ, կը կորչիմ,
մէյ մ’ալ տեսար կը մեռնիմ:
Ուստի ելաւ կոկուեցաւ,
թեթեւ մը շպարուեցաւ,
բախտ փնտռելու դուրս ինկաւ:
Երեք օր ան ման եկաւ,
վերջապէս մէկը գտաւ.
մինչեւ տուն հետապնդեց,
մտաւ իսկոյն ձեռք խնդրեց.
– Ներող եղիր, շո՛ւն աղբար,
մեր կատուն քեզ կին չենք տար.
շունն ու կատուն միասին
տեսե՞ր ես որ հաշտ ապրին:
Ուստի մեզի ներող եղիր,
այս հարցին շուրջ մի՛ վիճիր:
Բախտդ այլ տեղ որոնէ,
յոյսով ապրիր, քաջ եղիր.
քեզի համար շատ է կին,
կատուն չեղաւ՝ փորձէ ձին:
Շան մտքին մէջ լոյս ինկաւ՝
երազներով դուրս թռաւ.
– Կին ունենամ՝ ան ալ ձի՞
աշխարհ պիտի նախանձի:

Մեր շունը փողոցները կը սլքտայ,
կու գայ, կը կենայ պալատի մ’առաջ:
Պալատի մուտքին,
պարտէզին մէջ նժոյգ ձին
հպարտ կեցեր՝
կարծես իրեն կը սպասէր:

Այս որ տեսաւ՝ խենթացաւ:
Ցանկապատէն ներս թռաւ:
Շիտակ մտաւ պալատը,
մէյ մը վազեց ցատկռտեց,
բարեւ տուաւ ու գոչեց.
– Թագաւորն ապրած կենայ,
խնդրանք մ’ունիմ ձեզի հիմա.
դուրսը ձեր գեղանի ձին
կ’ուզեմ ընէք ինծի կին:
Թէ որ իմ ուզածը տաք՝
կ’ընեմ ինչ որ կամենաք.
անկարելին կարելի
կը դարձնեմ, տէ՛ր, ձեզի:

Այս թագաւորին համար
անկարելի բան չկար:
Ի՞նչ ուզէր այս գեղ շունէն՝
մտածեց ան շատ երկար:
– Երկնքի արեւը բեր ինծի,
ձիս կու տամ կին ես քեզի:

– Թագաւորն ապրած կենայ.
վաղն իսկ արեւը քովդ կ’ըլլայ:
Այս ըսաւ ու դուրս վազեց,
գնաց դաշտերը կանչեց,
երկինք դիտելով հաջեց,
արեւը դէպի զինք կանչեց,
այնպէս կանչեց ու հաջեց՝
մինչեւ կոկորդը պատռեց:
– Արեւը կտուրը չէ որ քեզ լսէ, շո՛ւն աղբար,
էշն ըսաւ ընկերաբար.
– Ա՛լ հերիք է դուն կանչես
ետքը կեանքդ կ’աւանդես:

Շունը յոյսը չկտրեց.
ան վեր նայելով հաջեց:

Մինչեւ օրս կը հաջէ,
վեր նայելով կը հաջէ.
վեր նայելով կը կանչէ,
արեւը վար կը կանչէ:
Երբ իր սիրած ձին յիշէ,
բարկութենէ կը հաջէ.
արեւը վար կը կանչէ:

 

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ:

ԵՐԿՈՒ ՀԵՔԻԱԹ

Յ. ՀԵԼՎԱՃԵԱՆ

ԳԹԱՍԻՐՏ ԹԱԳԱՒՈՐԸ

Շատ հին ժամանակ մեծ երկրի մը մէջ առատաձեռն ու գթասիրտ թագաւոր մը կ’ապրէր:

Այս թագաւորը, ամէն երեկոյ, իր ճոխ ընթրիքին կը հրաւիրէր անհամար անտէր ու աղքատ մարդիկ:

Զանոնք կերակրելով, ուրախ պահելով, ինք կ’երջանկանար եւ անհաշուելի ոսկիներէն մէկական հատ տալով, ուրախ կը ճամբէր զանոնք:

Ամբողջ ժողովուրդը իր աղօթքին մէջ թագաւորին առողջութիւն եւ երկար կեանք կը խնդրէր Աստուծմէ:

Թագաւորը իր այս բնութեամբ երկար եւ առողջ կեանք մը ապրեցաւ:

Ու երբ հասաւ աշնան սեմին, կանչեց իր մօտ գահաժառանգ մեծ որդին:

– Լսէ՛, զաւակս, իմ մահէս ետք դուն ես անշուշտ մեր թանկ երկրին գահաժառանգ թագաւորը:

Գահաժառանգ որդին արցունքոտ աչքերով մտիկ կ’ընէր իր ալեհեր հօր խօսքերը եւ շատ ազդուած անոր խօսքերէն կ’ուզէր, որ հայրը մնար երկրին թագաւոր, քանզի հօր բարիքը եւ հոգատարութիւնը ժողովուրդին նկատմամբ նաեւ զինք կ’երջանկացնէին:

Ալեհեր թագաւորը յոգնած աչքերը սեւեռելով որդիին աչքերուն, գլխուն թագը հանեց եւ որդիին գլխուն դնելով զինք կարգեց իր յաջորդը:

– Հայր, կ’ուզեմ մինչեւ կեանքիդ վերջին օրը քեզ տեսնել թագաւոր: Քու մահէդ ետք կը ստանձնեմ գահդ. փափաքս է՝ թագաւոր թաղել քեզ:

– Որոշումս անբեկանելի է. այս պահուս դուն ես թագաւորը մեր սուրբ երկրին: Սակայն, որդի, խնդրանք մը ունիմ, ականջ սրէ իմ խօսքերուս, երբ մահանամ ամէնօրեայ քու ընթրիքիդ աղքատները կ’ուզեմ որ յիշես, անկարները կ’ուզեմ որ յիշես. քեզմէ օգնութիւն ուզող մարդուն ինծի նման օգնես: Մի թողուր աչքերս բաց մեկնիմ անդենական: Հաւատա՛, որդի, քեզմէ տկարին օգնելով կ’իմաստաւորես կեանքդ եւ կ’ապրիս երջանիկ:

Մեր գահաժառանգ նոր թագաւորը հօր պատուէրը լիուլի կատարեց, հանգիստ մահ տալով իր խղճամիտ հօր:

Երկրի ամբողջ ժողովուրդը, նոյնիսկ ծծկեր մանուկները՝ իրենց մօր գրկին մէջ, ներկայ գտնուեցաւ ծերունազարդ թագաւորին թաղումին, նոյնիսկ մահացու հիւանդներ փափաք յայտնեցին իրենց վերջին յարգանքը տալու իրենց թանկագին թագաւորին:

Կ’արժէ նմանիլ այս յարգելի, յատուկ անձնաւորութեան՝ խղճի ծով թագաւորին:

 

ԱՆՀԱՒԱՏԸ

Շատ դարեր առաջ հեռաւոր երկրի մը մէջ կ’ապրէր անհաւատ եւ բարկացկոտ մարդ մը: Ան իր բարեպաշտ բարեկամները կը հեգնէր եւ կը ծիծաղէր անոնց վրայ:

– Դուք տկարամիտ էք, ձեր չտեսած, չճանչցած Աստուծմէն կը վախնաք, ձեր տկար պահերուն Աներեւոյթը կը փնտռէք, անոր կ’աղօթէք, գովքը կ’ընէք:

Զայն լսողները անմիջապէս կը հեռանային իրմէ եւ կտրականապէս կ’ուզէին խզել յարաբերութիւնը անոր հետ:

Ժամանակ մը ետք անհաւատը տեսաւ իր շուրջի մարդոց իրմէ հեռանալը. նոյնիսկ շատեր հեռուներ մեկնեցան, ընդմիշտ ազատելու իրենց հաւատքը ձաղկող այս անհաւատէն:

Անհաւատը իր ապրած գիւղին մէջ մնաց բոլորովին առանձին, նոյնիսկ գիւղի ծայրամասերը ապրող գիւղացիները իրենց տուները ձգելով հեռացած էին: Ուրեմն ամբողջ գիւղին մէջ անհաւատը մնաց առանձին եւ վախէն հիւանդացաւ: Ոչ ոք կար, որպէսզի զինք խնամէր եւ իրեն օգնութեան հասնէր:

Իր ցաւերով տառապեցաւ. բարձր ճիչերը ապարդիւն էին. ստիպուած դիմեց Աստծոյն:

– Տէր Աստուած, Տէր բարերար, դուն եղիր ինծի օգնական, քեզմէ զատ մէկը չունիմ, դուն ես միակ յոյսս ու ապաւէնս:

Անհաւատը արցունքները սրբելէ ետք խոր քուն մտաւ: Լման օր մը ան քնացած մնաց, իսկ երբ աչքերը բացաւ, իր ցաւերուն հետքն իսկ չկար, անհաւատը ամբողջովին առողջացած էր. ան իսկոյն իր սենեակին մէջ ծունկի գալով աղօթեց իր Աստծոյն, որ զինք բուժած էր:

Զօրացած հաւատքով գնաց, իր գիւղի բնակիչները փնտռեց, գտաւ, դուռ-դուռ մտաւ, իր վրայ կատարուած հրաշքին մասին պատմեց եւ իր հաւատքը ցոյց տուաւ անոնց:

Բոլոր գիւղացիները բարեպաշտ հաւատացեալ մարդուն հետ վերադարձան իրենց տուները եւ հաւատքով շարունակեցին միատեղ ապրիլ:

 

Արտատպումի պարագային կը խնդրուի նախապէս կապ հաստատել Հայերէն Blog-ի վարչութեան հետ: